وب سایت فرهنگی مذهبی مهدی الامم

بسم الله الرحمن الرحیم

سفارش پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم درباره حضرت زینب سلام الله علیها چه بود؟

شبیه‌ترین بانوی اسلام به حضرت خدیجه سلام الله علیها 

حضرت زینب سلام الله علیها با تمام رنج‌هایی که در حادثه کربلا با آن مواجه بودند، در برابر دشمن محکم و با صلابت بوده و در اوج فصاحت و بلاغت به خطبه‌خوانی پرداخته‌اند؛ به گونه‌ای که خطبه‌های این بانو تحسین بسیاری از فصحا و مبلغان را برانگیخته‌است.
پنجم جمادی‌الاولی سال ششم هجرت، خانه امیرالمؤمنین علیه السلام مبارک به قدوم نوزادی تاریخ‌ساز شد.

طفلی که در نامگذاری وی کسی به خود اجازه نداد بر رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم پیشقدم شود و پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم در این امر بر خداوند پیشی نگرفت و سرانجام نام "زینب" از دفتر لوح محفوظ از جانب وحی معرفی شد.
در مراسم ولیمه‌ ولادت زینب سلام الله علیها ، پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم بعد از نامگذاری طفل، رو به بزرگان اصحاب فرمودند:

«أوصیکُم بِأن تُحبّوا زینب» زینب را دوست داشته باشید.

 و ادامه دادند: حاضرین به غائبین این توصیه مرا بیان کنند که این دختر را گرامی داشته، حرمت او را پاس بدارند، همانا او به خدیجه کبری سلام الله علیها شبیه‌ترین است.

پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم حاضرین به غائبین این توصیه مرا بیان کنند که این دختر(زینب کبری) را گرامی داشته، حرمت او را پاس بدارند، همانا او به خدیجه کبری سلام الله علیها شبیه‌ترین است.

وجه شباهت حضرت خدیجه سلام الله علیها و دختر امیر‌المؤمنین علیه السلام

همان‌طور که خدیجه سلام الله علیها عامل استقامت اسلام و حافظ بنیان رسالت پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم بود، ماندگاری مکتب امام حسین علیه السلام نیز مدیون رشادت‌های زینب سلام الله علیها بود چنانچه معروف است؛ کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود

لیاقت‌های وجودی زینب سلام الله علیها

به فرموده امام سجاد علیه السلام حضرت زینب سلام الله علیها «عالمة غیر معلمة و فهمة غیر مفهمة» است و این نشان از لیاقت‌های ذاتی ایشان دارد که مورد نظر امام معصوم بوده است.
وی با اشاره به حدیث قدسی در تبیین مقام علم ادامه داد: أَلْعِلْمُ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللّه‏ُ فِى قَلْبِ مَنْ یَشآءُ: علم، نورى است كه خداوند به قلب هر كس كه بخواهد مى‌افكند.

و اصولاً علم از ممیزات عجیب و والای خلقت است که تنها به انسان داده شده چنانچه به تعبیر قرآن کریم، ملائکه -موجوداتی که ما آن‌ها را موجودات برتر می‌دانیم-  از این نعمت محروم هستند.

و حضرت زینب سلام الله علیها چنان به لیاقت ذاتی و شخصیتی رسیده بود که خداوند، خود این علم را به ایشان عطا می‌کند، نعمتی که از میان همه صفات حضرت برای ایشان بالاتر است.

کجای حادثه کربلا زیبا بود؟

این استاد دانشگاه در معرفی بعد عبادی شخصیت حضرت زینب سلام الله علیها، صبر و نگاه خدایی داشتن به موضوعات را از برجسته‌ترین ویژگی‌های حضرت معرفی کرده و در تبیین پاسخ حضرت زینب سلام الله علیها به طعنه دشمنان گفت:

 نتیجه صبر عرفانی حضرت زینب سلام الله علیها این است که وقتی به حالت طعنه از ایشان سؤال می‌شود کَیْفَ رَاَیْتِ صُنْعَ اللهِ بِاَخیکِ؟ کار خدا را با برادرت چگونه دیدی؟ در پاسخ، با صلابت می‌فرمایند:

ما رأیت الا جمیلا، هؤلاء قوم کتب الله علیهم القتل فبرزوا الی مضاجعهم...

من جز زیبایی ندیدم.

آنها افرادی بودند که خدای‌متعال شهادت را برایشان نوشته بود و در این جایگاه قرار گرفتند.

نتیجه صبر عرفانی حضرت زینب سلام الله علیها این است که وقتی به حالت طعنه از ایشان سؤال می‌شود:

کَیْفَ رَاَیْتِ صُنْعَ اللهِ بِاَخیکِ؟

 کار خدا را با برادرت چگونه دیدی؟

 در پاسخ، با صلابت می‌فرمایند: ما رأیت الا جمیلا.

همیز معتقد است چنین بینشی حاصل نمی شود مگر در پرتو یک نگاه خدایی داشتن، وگرنه حادثه کربلا بسیار تلخ و هولناک بوده و این نوع نگاه به موضوع، در حقیقت انعکاس مکتبی است که شخصیت وی در آن شکل گرفته است.

 چنانچه حضرت علی علیه السلام در بیانی فرموده‌اند:

ما رَأَیتُ شَیئاً اِلاّ وَ رَأَیتُ اللهَ قَبلَهُ وَ بَعدَهُ وَ مَعَهُ وَ فیهِ.

 هر شیئی را دیدم خدا را با او، قبل از او و بعد از او دیدم.

دقیقا این در وجود حضرت زینب تجلی پیدا کرده و خروجی آن تربیت را در گفتار و عمل حضرت زینب می‌بینیم.

بانویی که مورد تأیید امام زمان خود بود

مقام علمی و معنوی حضرت به قدری والا و برجسته بود که مورد تأیید امام زمان خود یعنی امام حسین علیه السلام قرار گرفت چنان‌که شاهد هستیم با وجود حضور امام سجاد علیه السلام در کاروان، برای در امان ماندن جان سید الساجدین در مقابل دشمنان، امام مرکز رجوع زنان در موضوع احکام راحضرت زینب سلام الله علیها معرفی می‌کنند.
وی برای تبیین موقعیت شناسی و انتخاب صحیح حضرت، به موقعیت‌های مختلف حوادث پس از کربلا در کوفه و شام، حضور کاروان اسرا در کاخ دشمن و دفاع حضرت از امام سجاد علیه السلام اشاره کرد و گفت: عبیدالله به عنوان یک فرد خونخوار و سرسپرده برای جلب رضایت یزید از انجام هیچ کاری مضایقه نمی‌کرد، وقتی در مجلسی به کشتن امام سجاد علیه السلام اقدام کرد، می‌بینیم که حضرت زینب خودشان را سپر کرده و شجاعانه اعلام می‌کنند که اگر قصد جان برادرزاده‌ام را کردید باید مرا بکشید و آنجا است که دستگاه خلافت برای از بین نرفتن جایگاه خود نزد مردم از قتل امام سجاد علیه السلام منصرف می‌شود.

وعده‌های الهی محقق می‌شود

با وجود تمام ناملایماتی که حضرت زینب در حادثه کربلا و پس از آن در دوران اسارت مواجه بودند، اما باز می‌بینیم که سخنرانی ایشان در کاخ یزید به قدری با صلابت و حساب شده است که حتی یزید را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.

کثرت گناه انسان را به مقابله با امام زمان می‌رساند

حضرت زینب  سلام الله علیها در مواجهه با یزید به جای آنکه لب به شکایت و توهین باز کنند، همچون یک روانشناس، رهبر و مرشد با یزید برخورد کرده و با خواندن آیه

ثُمَّ کَانَ عَٰقِبَهَ ٱلَّذِینَ أَسَٰٓـُٔواْ ٱلسُّوٓأَىٰٓ أَن کَذَّبُواْ بِ‍َٔایَٰتِ ٱللَّهِ وَکَانُواْ بِهَا یَستَهزِءُونَ.

 سپس عاقبت آن کسانی که مرتکب کارهای بد شدند، این شد که کافر شده و آیات خدا را دروغ انگاشتند و آن‌ها را به مسخره گرفتند.

 رو به یزید گفت: با وجود اینکه از بندگان خدا هستی، اما دلیل عاقبت به شری تو این است که زیاد گناه می کنی و کثرت گناهان، ذات تو را تغییر داده و نتیجه این شده که در برابر امام زمانت بایستی و این فجایع را به بار آوری.

با وجود اینکه از بندگان خدا هستی، اما دلیل عاقبت به شری تو این است که زیاد گناه می کنی و کثرت گناهان، ذات تو را تغییر داده و نتیجه این شده که در برابر امام زمانت بایستی و این فجایع را به بار آوری.

ویژگی‌های بارز خطبه‌های عقیله العرب سلام الله علیها

با بررسی خطبه‌های حضرت زینب سلام الله علیها می‌بینیم که ایشان با تمام رنج‌هایی که با آن مواجه بودند، در برابر دشمن محکم و با صلابت بوده و در اوج فصاحت و بلاغت به خطبه‌خوانی پرداخته‌اند به گونه‌ای که خطبه‌های این بانو تحسین بسیاری از فصحا و مبلغان را برانگیخته‌است.

 با دقت بیشتر مجموعه ای از شاخصه‌های مدیریتی، روانشناسی و ویژگی‌های سلامت روان که امروزه در دنیا به عنوان مبنا مطرح است را می توان در این خطبه‌ها مشاهده کرد.
مخاطب‌شناسی دقیق زینب کبری سلام الله علیها

حضرت زینب سلام الله علیها در دوران حکومت پدرشان به عنوان مفسر قرآن در کوفه فعالیت داشتند، مخاطبان و اهالی این شهر را کامل می شناختند، پس هنگامی‌که بعد از حادثه کربلا به عنوان اسیر به کوفه وارد شدند، با خواندن خطبه‌ای صفات کوفیان را بازگو کرده و آنان را این گونه معرفی می‌کنند: ای مردم كوفه، ای مردم خیانتکار و پیمان شکن و بی‌غیرت، اشكتان خشك نشود و ناله‌هایتان آرام نگیرد، مَثَل شما همانند آن زنی است که رشته خود را پس از محکم تابیدن از هم باز کرد.

 آیا در میان شما جز وقاحت و رسوایی، سینه‌های آکنده از کینه، دورویی و تملق، همچون زبان‌پردازی کنیزکان و ذلت و حقارت در برابر دشمنان چیز دیگری نیز یافت می‌شود؟ یا همچون سبزه‌هایی هستید که ریشه در فضولات حیوانی داشته یا همچون جنازه دفن شده‌ای که روی قبرش را با نقره تزئین کرده‌باشند؟ بد توشه‌ای برای آخرت فرستاده‌اید؛ توشه‌ای که همان خشم خدا است و در عذاب جاویدان خواهید ‌بود.
منابع

مراقد اهل بیت در شام از سید احمد فهرى ، ص 68
 مصباح الشریعة، ص 16. نیز ر.ك: منیةالمرید، ص 148و 167؛ بحارالانوار، ج 1، ص 224؛ مشكاةالانوار، ص325
اللهوف علی قتلی الطفوف‌، سید بن طاووس، ص ۱۶۰؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج ۴۵، ص ۱۱۵؛ مثیرالأحزان، ابن نما حلی، ص ۹۰
فیض کاشانی ، عین الیقین ، ج 1 ، ص 49
آیه 10 ، سوره روم
الإحتجاج ، احمد بن علی طبرسی، ج ‌۲، ص ۳۰۴؛ اللهوف، سید بن طاووس، ص ۱۴۶؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج ۴۵، ص ۱۰۸