حجت الاسلام ابراهیم رستمی، از کارشناسان دینی استان کردستان در یادداشتی به بررسی سبک زندگی اسلامی از دیدگاه قرآن پرداخته است. که در ادامه مطلب می‌آید.

نحوه و سبک زندگی یکی از موضوعاتی است که دین اسلام به صورت مشخص در باب آن تعلیمات آموزنده و مفیدی دارد. اقتصاد اسلامی زندگی را به ۳ نوع زندگی رفاهی، زندگی ضروری و  زندگی تجملی تقسیم می‌کند:

۱ – زندگی رفاهی

ای مسلمانان ! خدا در این دنیا هر چه خلق کرده است برای تو خلق کرده است. چرا در رفاه و آسایش نباشی ؟ چرا غذای لذیذ را برای خود حرام کنی؟ چرا ازدواج نکنی؟ چرا تو پسر یا دختر بنشینی و ازدواج نکنی؟ « قل من حرم زینة الله التی اخرج لعباده و الطیبات من الرزق »؛ بعد می فرماید «آنچه در دنیاست از آن تو است. اگر کافر می خورد صدقه سر تو است».

۲ – زندگی ضروری

زندگی ضروری یعنی همه از خوراک ، پوشاک ، مسکن بهره مند باشند. اگر انسان می تواند این موارد را برای خود و خانواده اش تهیه کند ثواب فراوان دارد. ان شاءالله در آینده درباره این مطلب صحبت می کنم که آن مردی که زحمت بکشد تا خود و زن و بچه اش در رفاه باشند ؛ آن خانمی که زحمت بکشد برای این که شوهرش و بچه اش در رفاه باشند ثواب شهادت در راه خدا دارد.

امام صادق(ع) در این باره می فرماید: «اَلکادُّ عَلی عِیالِهِ کَالمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللهِ؛ کسی که خود را برای روزی خانواده‌اش به زحمت می‌اندازد و کار می‌‌کند مانند رزمنده‌است که در راه خدا می‌جنگد».

اگر بتواند این زندگی ضروری را برای خود تهیه کند لازم است، واجب است تهیه کند. یعنی کسی که می‌تواند زن و بچه‌اش را در رفاه بگذارد امّا تنبلی کند این کار حرام است. و این که حق الناس است یا نه ؟ راجع به زن حق الناس است و اصل این کار حرام است. لذا زندگی ضروری برای انسانها اگر خود آنها بتوانند تهیه کنند واجب و لازم است. و اگر نتوانند مثل این که معلول است مجروح است ، بازنشسته است و بالاخره بیکار است کار ندارد نمی تواند زندگی ضروری یعنی خوراک ، پوشاک ، مسکن برای خود و عیال تهیه کند ، اسلام می‌گوید:  دولت اسلامی باید تهیه کند. و اگر دولت اسلامی نتواند بر همه و همه لازم و واجب است این زندگی ضروری را برای دیگران تهیه کنند.

قرآن در این باره آیه‌ای دارد که من تقاضا دارم همیشه مخصوصاً در این ماه مبارک رمضان این آیه در نظر همه ما مخصوصاً خانمها باشد. آیه ۷ سوره طلاق می‌فرماید: «يُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا؛ بر توانگر است كه از دارايى خود هزينه كند و هر كه روزى او تنگ باشد بايد از آنچه خدا به او داده خرج كند خدا هيچ كس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تكليف نمى ‏كند خدا به زودى پس از دشوارى آسانى فراهم مى ‏كند».

آن که می‌تواند یک خانواده، دو خانواده، ده خانواده را اداره کند باید اداره کند. « لینفق ذو سعة من سعته » و آن که نمی تواند به اندازه‌ای که می‌تواند. به اندازه‌ای که می‌تواند یعنی: از افطار یک لقمه کمتر، برای دیگران، از لباس یک مقدار قناعت، برای دیگران، از مسکن یک مقدار قناعت، برای دیگران. از این آیه می‌فهمیم همه مسئولیم.

« اِذت ظَهَرَتِ البِدَعُ فی اُمَّتی فَلیُنظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهِ لَعنَةُ اللهِ؛ رسول خدا (ص) فرمود: زمانى كه در امتم بدعتها هويدا گشت بر عالم است كه علم خويش را آشكار كند، هر كه نكند لعنت خدا بر او باد.»

۳ – زندگی تجملی

زندگی تجملی آن است که اسلام نمی خواهد ، آن است که اسلام کوبیده است و عالی کوبیده است. زندگی تجملی یعنی آن زندگی که انسان را پایبند کند نظیر ازدواجهائی که الان همه دخترها و پسرها و پدران و مادران را پایبند کرده است. ازدواج تحمیلی ، خانه تجملی و خوراک تجملی و پوشاک تجملی می خواهد و این از نظر اسلام غلط است. همین طور که اسلام می گوید : آقا ! زن بگیر ، خانم ! شوهر کن ، همین اسلام می گوید : تو اگر زن داری و احتیاج نداری دنبال زن دیگر نرو ، زن هوسی نگیر باندازه ای که در رفاه و آسایش باشی خرج کن. اما تجملگرایی غلط است. و بعد هم قرآن می گوید همه دردسرها از همین تجمل پیدا شده است. بدا به حال آن قومی که بقول قرآن شریف زندگی تجملی داشته باشند و بدا به حال آن فردی که زندگی تجملی داشته باشد. خداوند متعال در آیه ۱۶ سوره اسرا می فرماید:

« وَإِذَا أَرَدْنَا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُوا فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا؛ و چون بخواهيم شهرى را هلاك كنيم خوشگذرانانش را وا مى داريم تا در آن به انحراف [و فساد] بپردازند و در نتيجه عذاب بر آن [شهر] لازم گردد پس آن را [يكسره] زير و زبر كنيم».

درباره فرد هم در سوره واقعه می فرماید:

«وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ ﴿۴۱﴾ فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ ﴿۴۲﴾ وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ ﴿۴۳﴾ لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ ﴿۴۴﴾ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ ﴿۴۵﴾ و ياران چپ كدامند ياران چپ (۴۱) در [ميان] باد گرم و آب داغ (۴۲) و سايه‏ اى از دود تار (۴۳)نه خنك و نه خوش (۴۴)اينان بودند كه پيش از اين ناز پروردگان بودند (۴۵)»

می‌فرماید اصحاب شمال چقدر شوند آنها کیانند ؟ آنها که در عذاب دردناک جهنمند آنها که گناه روی گناه می کنند بعد می‌فرماید: می‌دانی گناه روی گناه از کجا پیدا می‌شود؟ از اسراف، از عیاشی، از زندگی تجملی. زندگی تجملی است که گناه می آورد.

با تشکر از ارشاد اسلامی